Nếu bạn là một người hâm mộ bóng đá, đặc biệt là bóng đá châu Âu, chắc hẳn bạn không còn xa lạ gì với thuật ngữ luật công bằng tài chính. Paris Saint Germain và Manchester City là hai câu lạc bộ bóng đá lớn đã bị UEFA phạt vì vi phạm luật này. Vậy luật công bằng tài chính thực chất là gì? Hãy cùng chúng tôi tìm hiểu ngay nhé.
Luật Công bằng Tài chính là gì?
Luật công bằng tài chính (FFP) là một bộ quy tắc được cựu chủ tịch UEFA Michel Platini và các đồng nghiệp đưa ra vào năm 2009. Bộ quy tắc này được đưa ra nhằm đảm bảo sự cạnh tranh minh bạch và công bằng giữa các câu lạc bộ bóng đá châu Âu.
Nguồn tin từ tk88go.org cho biết: Các quy định yêu cầu tất cả các câu lạc bộ phải công bố tài chính của câu lạc bộ, bao gồm chi phí và nợ. Các quy định cũng yêu cầu các câu lạc bộ phải công bố bất kỳ giao dịch chuyển nhượng hoặc mua cầu thủ nào.
Mặc dù được đề xuất vào năm 2009, luật này không chính thức có hiệu lực cho đến ngày 1 tháng 6 năm 2011. Đây là bước ngoặt lớn đối với bóng đá châu Âu vì luật sẽ không cho phép các câu lạc bộ bóng đá hiện đang gặp khó khăn về tài chính tham gia các cúp châu Âu.
Những câu lạc bộ nào đã vi phạm luật công bằng tài chính?
Không chỉ có hai đội bóng lớn Paris Saint Germain và Manchester City mà còn rất nhiều đội bóng khác đã vi phạm luật công bằng tài chính và không tránh khỏi án phạt từ UEFA. Các đội bóng đó là:
Málaga
Malaga là một câu lạc bộ bóng đá Tây Ban Nha đã vi phạm luật công bằng tài chính trong mùa giải 2011-2012 nên đội bóng đã bị UEFA phạt 300.000 Euro và bị cấm tham gia Cúp châu Âu trong 1 năm.
Thành phố Manchester
Vào năm 2014, Manchester City đã vi phạm luật và phải nhận hình phạt sau từ UEFA:
- Câu lạc bộ đã bị phạt 48,8 triệu bảng Anh, trong đó 16,3 triệu bảng Anh sẽ bị đình chỉ nếu họ đáp ứng các nghĩa vụ tài chính trong thời gian tới. Số tiền còn lại là 32,5 triệu bảng Anh sẽ bị đình chỉ.
- Không được phép tăng lương cho đội trong mùa giải tiếp theo.
- Giảm quỹ chuyển nhượng của câu lạc bộ cho mùa giải tới, tối đa chỉ được sử dụng 48,8 triệu bảng.
- Giảm số lượng cầu thủ đăng ký tham gia giải Champions League từ 25 xuống còn 21 cầu thủ.
Paris Saint-Germain
Tương tự như Manchester City, câu lạc bộ Paris Saint Germain cũng phải chịu hình phạt tương tự vì vi phạm quy định công bằng tài chính vào năm 2014, cụ thể:
- Câu lạc bộ đã bị phạt 48,8 triệu bảng Anh, trong đó 16,3 triệu bảng Anh sẽ bị đình chỉ nếu họ đáp ứng các nghĩa vụ tài chính trong thời gian tới. Số tiền còn lại là 32,5 triệu bảng Anh sẽ bị đình chỉ.
- Không được phép tăng lương cho đội trong mùa giải tiếp theo.
- Giảm quỹ chuyển nhượng của câu lạc bộ cho mùa giải tới, tối đa chỉ được sử dụng 48,8 triệu bảng.
- Giảm số lượng cầu thủ đăng ký tham gia giải Champions League từ 25 xuống còn 21 cầu thủ.
Zenit Saint Petersburg
Zenit Saint Petersburg, một câu lạc bộ bóng đá của Nga, cũng đã vi phạm quy định này vào năm 2014 và bị UEFA phạt 9,8 triệu bảng Anh, đồng thời bị giới hạn chỉ được đăng ký tối đa 22 cầu thủ tại UEFA Champions League.
Galatasaray
Sau hơn một năm bị UEFA điều tra với những số liệu rõ ràng ở mùa giải 2015/2016, câu lạc bộ bóng đá Thổ Nhĩ Kỳ Galatasaray đã chính thức bị cấm tham dự Champions League trong 2 năm với các mùa giải 2016/17 và 2017/18.
Porto
Thông tin từ TK888 chia sẻ: Vào tháng 6 năm 2017, Porto trở thành đội bóng tiếp theo nhận án phạt từ UEFA vì vi phạm luật công bằng tài chính. Cụ thể, đội bóng này bị phạt tới 700.000 USD, đồng thời bị giới hạn số lượng cầu thủ được đăng ký tham dự Champions League trong 4 năm từ mùa giải 2017/2018 đến 2020/21. Thay vì được phép đăng ký 25 cầu thủ, đội bóng này chỉ được phép đăng ký 22 cầu thủ ở mùa giải 2018/19. Đến năm sau, con số này được tăng lên 23 cầu thủ.
AC Milan
Vào ngày 28 tháng 6 năm 2019, AC Milan nhận được thông báo từ UEFA về quyết định cấm câu lạc bộ này tham gia Europa League do vi phạm các quy định về công bằng tài chính.
Tại sao PSG và Chelsea không vi phạm luật công bằng tài chính?
PSG và Chelsea là hai đội bóng đã chi rất nhiều tiền trên thị trường chuyển nhượng. Tuy nhiên, cả hai đội bóng này đều không vi phạm luật công bằng tài chính, lý do là:
Chelsea
Trong kỳ chuyển nhượng mùa đông năm 2022, Chelsea đã chi gần 300 triệu bảng để chiêu mộ một loạt cầu thủ. Đây là số tiền khổng lồ mà một đội bóng phải chi trong một kỳ chuyển nhượng. Tuy nhiên, đội bóng đã ký hợp đồng có thời hạn 6, 7 hoặc thậm chí 8 năm cho những cầu thủ được chuyển nhượng như Mykhailo Mudryk, Benoit Badiashile hay Wesley Fofana.
Điều này có nghĩa là phí chuyển nhượng của Chelsea được phân bổ trong suốt thời hạn hợp đồng của cầu thủ. Quá trình này được gọi là khấu hao và cho phép tính một phần nhỏ vào chi tiêu công bằng tài chính. Đây là cách câu lạc bộ lách luật.
Ngoài ra, quy định của UEFA rằng phí chuyển nhượng chỉ được phân phối trong tối đa 5 năm vẫn chưa được áp dụng. Do đó, cách làm hiện tại của câu lạc bộ Chelsea là hoàn toàn hợp lệ.
Paris Saint-Germain
PSG cũng là một trong số ít đội bóng đã lách thành công luật Công bằng tài chính. Cụ thể, năm 2012, PSG đã đạt được thỏa thuận với một công ty lữ hành tại Qatar có tên là Qatar Tourism Authority (QTA). PSG đã ký hợp đồng 4 năm với công ty lữ hành này và mỗi mùa giải họ sẽ nhận được từ 150 đến 200 triệu Euro.
Đây không phải là một thỏa thuận tài trợ hay hợp đồng đặt tên cho sân vận động Parc des Princes, mà là một chiến dịch truyền thông giúp quảng bá hình ảnh tốt đẹp của Qatar để thu hút khách du lịch. Công ty lữ hành QTA này có mối quan hệ chặt chẽ với quỹ đầu tư tại Qatar do chủ sở hữu PSG Nasser Al-Khelaifi làm chủ. Vì vậy, trên thực tế, số tiền 150 – 200 triệu Euro là số tiền mà chủ sở hữu PSG đầu tư vào đội bóng một cách vòng vo.
Luật cân bằng tài chính – công bằng hay bất công?
Luật công bằng tài chính ra đời nhằm đảm bảo sự công bằng cho các câu lạc bộ bóng đá châu Âu. Tuy nhiên, trên thực tế, luật này vẫn còn nhiều bất cập như:
- Không thu hẹp khoảng cách giữa các đội: Luật này được đưa ra để hạn chế chi tiêu của các đội giàu có, nhưng nó lại làm tăng khoảng cách giữa các đội này. Các đội giàu có vẫn có nguồn doanh thu khổng lồ và mua bán ồ ạt các cầu thủ giỏi.
- Hạn chế các đội bóng vừa và nhỏ vươn lên: Các đội bóng vừa và nhỏ không được nhận các khoản đầu tư lớn hoặc mua nhiều cầu thủ, điều này sẽ vi phạm luật cân đối tài chính. Do đó, các đội bóng này buộc phải từ chối các hợp đồng tài trợ hoặc chia tiền thành các nguồn đầu tư nhỏ để tránh vi phạm luật.
- Tiền phạt không đủ sức răn đe: Các hình phạt do các quy định của Luật công bằng tài chính áp dụng không đủ sức răn đe. Ví dụ, Manchester City chỉ phải trả 48,8 triệu bảng Anh vì vi phạm các quy tắc. Tuy nhiên, đây là một con số lớn đối với các câu lạc bộ nhỏ.
- Không công bằng: Những cầu thủ giỏi sẽ luôn gia nhập các đội lớn, nổi tiếng và thành công. Rất ít cầu thủ trong số này sẽ gia nhập các đội nhỏ và yếu.
UEFA công bố luật công bằng tài chính mới nhất (tài chính bền vững)
Vào ngày 7 tháng 4 năm 2022, Ủy ban điều hành UEFA đã họp tại Nyon để sửa đổi và thay thế các quy định của Luật công bằng tài chính bằng một bộ quy định mới có tên là Quy định tài chính bền vững. Các quy định nêu rõ rằng chi phí liên quan đến hoạt động của các câu lạc bộ bóng đá, bao gồm chuyển nhượng, lương và hoa hồng cho người đại diện của cầu thủ, sẽ không vượt quá 70% tổng doanh thu của toàn bộ mùa giải.
Ngân sách của câu lạc bộ sẽ được kiểm toán mỗi mùa giải thay vì ba mùa giải như trước đây. Theo các quy tắc mới, các đội sẽ được phép lỗ 60 triệu đô la trong ba mùa giải liên tiếp, gấp đôi giới hạn trước đó. Ngoài ra, các đội được coi là có tình hình tài chính tốt sẽ được phép lỗ thêm 10 triệu đô la. Các đội sẽ có ba năm để thích nghi với các quy tắc mới.
Các câu lạc bộ vi phạm luật công bằng tài chính sẽ bị phạt tiền, bị hạn chế chi tiêu hoặc phải đối mặt với các hình phạt khác như trừ điểm. Ngoài ra, câu lạc bộ sẽ bị buộc phải xuống hạng khỏi các giải đấu hàng đầu châu Âu, từ Champions League đến Europa League và Europa Conference League. Trong trường hợp của Europa Conference League, câu lạc bộ sẽ bị loại khỏi giải đấu và sẽ không được phép thi đấu ở cấp độ châu lục.
Qua bài viết trên của chúng tôi, chắc hẳn bạn đã hiểu được luật công bằng tài chính là gì, những câu lạc bộ nào đã vi phạm luật này, luật cân bằng tài chính có công bằng hay không và luật công bằng tài chính mới nhất. Hy vọng những kiến thức bóng đá này hữu ích giúp bạn có cái nhìn toàn diện về bóng đá châu Âu cũng như bóng đá thế giới hiện nay.
